Malaysia telah mengukuhkan kedudukannya sebagai pusat global Pasaran Modal Islam (ICM) dengan mengembangkan pelbagai kapasiti dan kemampuan di setiap segmen pasaran. Pendekatan holistik yang diguna pakai oleh
Suruhanjaya Sekuriti Malaysia untuk menginstitusikan kerangka undang-undang, peraturan dan Syariah yang komprehensif, serta struktur cukai, telah menyumbang kepada pertumbuhan yang kukuh di Pasaran Modal Islam. Oleh itu, tidak menghairankan bahawa Malaysia menempatkan sebilangan besar syarikat pengurusan dana Islam dan broker saham yang terus berkembang yang menawarkan dana dan perkhidmatan patuh Syariah kelas pertama kepada pelabur tempatan dan antarabangsa.
Minat yang berterusan di Malaysia sebagai pemain utama Pasaran Modal Islam telah menyebabkan pertumbuhan ICM melebihi pertumbuhan pasaran konvensional. Ini dibuktikan dengan pertumbuhan dua digit berterusan dalam permodalan pasaran ekuiti patuh Syariah dan nilai aset bersih dana unit amanah patuh Syariah.
Pemacu utama pertumbuhan ini adalah tahap keyakinan tinggi yang dimiliki oleh pemain dan pelabur pasaran terhadap langkah-langkah tadbir urus Syariah Pasaran Modal Islam. Metodologi saringan saham Syariah yang disemak dan komprehensif memberikan tahap kepastian dan jaminan yang lebih tinggi tentang sifat patuh Syariah syarikat-syarikat yang tersenarai di bursa saham.
Saringan Saham berbanding Saringan Saham Syariah
Saringan saham adalah proses mengenal pasti dan memilih, dari dunia bursa saham, syarikat-syarikat yang memenuhi kriteria tertentu. Fokus prosedur saringan mungkin merangkumi: prestasi kewangan yang melibatkan pembangunan indeks; atau prestasi ESG (Alam Sekitar, Sosial dan Tadbir Urus) sekiranya saringan tersebut adalah berkaitan dengan tahap tanggungjawab syarikat terhadap keperluan sosial dan alam sekitar; atau kualiti pengawasan fidusiari bagi pihak-pihak berkepentingan syarikat.
Tidak seperti pasaran konvensional, urus niaga dalam Pasaran Modal Islam hanya dilakukan dengan cara yang tidak bertentangan dengan undang-undang Syariah. Ini memerlukan penciptaan proses saringan saham khusus untuk mengenal pasti dan menyenaraikan syarikat-syarikat yang boleh dilaburkan secara Syariah. Proses ini dikenali sebagai saringan saham Syariah.
Permulaan
Dalam Pasaran Modal Islam Malaysia, kaedah saringan saham Syariah telah ditubuhkan seawal pertengahan tahun 1990-an. Pada masa itu, kerangka tadbir urus Syariah di pasaran kewangan Malaysia agak unik kerana ia telah menggunakan pendekatan yang berpusat. Ini berbeza dengan pendekatan pasaran yang diamalkan oleh pasaran antarabangsa untuk menentukan hal-hal yang berkaitan dengan Syariah.
Dalam pendekatan yang berpusat, pengawal selia pasaran atau pihak berkuasa menetapkan standard keperluan Syariah yang akan diterima pakai melalui fatwa atau pendapat ulama yang dikeluarkan oleh Majlis Penasihat Syariah itu sendiri. Dalam pendekatan pasaran, pemain pasaran atau institusi kewangan mengeluarkan fatwa mereka sendiri melalui lembaga Syariah mereka sendiri manakala pihak berkuasa kewangan memerhati dan memantau perkembangan tersebut.
Proses saringan saham Syariah memerlukan penapisan data dan memeriksa maklumat yang terkandung dalam laporan tahunan terbitan syarikat tersenarai yang terkini. Sekiranya maklumat yang terdapat dalam laporan tahunan dianggap tidak mencukupi, aktiviti usaha wajar akan dilakukan, walaupun keperluan ini adalah untuk diputuskan atas dasar kes demi kes.
Dengan mengulas tentang kerangka rujukan minimum ini, Majlis Penasihat Syariah Suruhanjaya Sekuriti Malaysia telah memperkenalkan, pada tahun 1995, metodologi saringan saham Syariah yang komprehensif yang merangkumi empat tanda aras saringan berdasarkan aktiviti, yang memerlukan penilaian kuantitatif dan kualitatif. Pada bulan Jun 1997, senarai skrin pertama saham yang boleh dilaburkan secara Syariah telah diumumkan dan diterbitkan. Akhirnya, masa dan kekerapan penyenaraian ini berubah kepada dua kali setahun - pada bulan Mei dan November.
Semakan
Metodologi saringan saham Syariah pada mulanya telah ditubuhkan sebagai dorongan untuk mengembangkan pasaran ekuiti Islam, yang masih dalam peringkat awal. Untuk mengembangkan lagi Pasaran Modal Islam, Suruhanjaya Sekuriti Malaysia telah mengambil inisiatif pada tahun 2012 untuk meningkatkan kaedah saringan saham Syariah 1995.
Pendekatan dua peringkat yang disemak semula untuk penilaian kuantitatif telah diterima pakai, yang akan menerapkan penanda aras aktiviti perniagaan dan penanda aras nisbah kewangan yang baru diperkenalkan sambil mengekalkan penilaian kualitatif yang ada.
Inisiatif ini menunjukkan usaha untuk menyelaraskan standard saringan saham Syariah dengan jangkaan global dan untuk memacu aliran masuk modal, terutama dari para pelabur di Timur Tengah. Versi yang disemak semula telah diterima secara positif oleh pelabur antarabangsa dan pemain pasaran yang telah menerapkan amalan penyedia indeks Syariah global seperti Indeks Pasaran Islam Dow Jones.
Struktur & Proses
Salah satu cara terbaik untuk memahami konsep dan penerapan metodologi saringan saham Syariah adalah dengan membahagikannya kepada dua komponen – struktur dan prosesnya.
Struktur metodologi saringan saham Syariah yang digunakan sekarang merangkumi pengujian aktiviti perniagaan teras syarikat dan nisbah kewangannya serta penilaian persepsi dan imej masyarakat terhadap syarikat tersebut. Bahagian ujian biasanya dirujuk sebagai ujian kuantitatif manakala bahagian penilaian dirujuk sebagai ujian kualitatif. Bagi sesebuah syarikat untuk boleh dilaburkan secara Syariah, ia hendaklah lulus dalam kedua-dua ujian tersebut.
Dalam komponen prosesnya, metodologi saringan saham Syariah menggunakan beberapa peringkat proses penapisan untuk menghasilkan senarai saham yang boleh dilaburkan secara Syariah. Proses penapisan bermula dengan komponen kuantitatif dan diikuti dengan kualitatif.
Proses penapisan kuantitatif mematuhi penanda aras yang ditetapkan dalam aktiviti perniagaan teras dan nisbah kewangan syarikat. Proses penapisan kualitatif biasanya bergantung pada pandangan Majlis Penasihat Syariah Suruhanjaya Sekuriti.
Secara praktikal, tiga jenis aktiviti perniagaan adalah tertakluk kepada penapisan dalam proses saringan Syariah: Aktiviti-aktiviti perniagaan yang dibenarkan oleh Syariah, aktiviti -aktiviti perniagaan yang tidak dibenarkan oleh Syariah dan aktiviti-aktiviti campuran.
- Aktiviti-aktiviti perniagaan yang dibenarkan oleh Syariah meliputi penyediaan keperluan, barangan dan perkhidmatan yang sah seperti makanan, pakaian, perabot, pendidikan dan penjagaan kesihatan.
- Aktiviti-aktiviti perniagaan yang tidak dibenarkan oleh Syariah merangkumi perbankan konvensional dan insurans konvensional, perjudian, minuman keras dan aktiviti yang berkaitan dengan minuman keras, daging babi dan aktiviti yang berkaitan dengan daging babi, makanan dan minuman tidak halal, hiburan tidak patuh Syariah, tembakau dan aktiviti yang berkaitan dengan tembakau dan aktiviti-aktiviti lain yang dianggap tidak patuh Syariah.
- Aktiviti perniagaan campuran adalah gabungan kedua-dua aktiviti yang dibenarkan dan yang tidak dibenarkan oleh Syariah.
Walaupun saham yang dibenarkan oleh Syariah dan saham yang tidak dibenarkan oleh Syariah agak mudah untuk ditapis, cabarannya terletak pada kategori campuran.
Bagi syarikat-syarikat yang menjalankan aktiviti perniagaan campuran, garis panduan untuk saringan saham Syariah yang ditetapkan pada penggunaan —
- penanda aras 5% jika aktiviti-aktiviti tersebut melibatkan perbankan konvensional, insurans konvensional, perjudian, minuman keras dan aktiviti yang berkaitan dengan minuman keras, daging babi dan aktiviti yang berkaitan daging babi, makanan dan minuman tidak halal, hiburan tidak patuh Syariah, pendapatan faedah daripada akaun dan instrumen konvensional dan tembakau serta aktiviti yang berkaitan dengan tembakau atau
- penanda aras 20% sekiranya aktiviti tersebut melibatkan operasi hotel dan resort, perdagangan saham, pembrokeran saham, sewa yang diterima daripada aktiviti yang tidak patuh Syariah dan aktiviti-aktiviti lain yang dianggap tidak patuh Syariah.
Penanda aras 5% dan 20% disebut sebagai nilai ambang toleransi.
Secara praktiknya, bagi mana-mana syarikat yang memegang anak syarikat dengan aktiviti perniagaan campuran yang merangkumi, misalnya, perniagaan perbankan, peratusan pendapatan daripada aktiviti dalam pendapatan kumpulan atau peratusan keuntungan sebelum cukai aktiviti dalam kumpulan keuntungan sebelum cukai mestilah kurang daripada 5%. Sekiranya ia adalah 5% atau lebih maka ia gagal dalam proses penapisan.
Kaedah pengiraan yang sama, tetapi menggunakan 20% sebagai penanda aras, digunakan dalam proses penapisan untuk syarikat dengan aktiviti perniagaan campuran yang melibatkan operasi hotel dan resort, perdagangan saham, pembrokeran saham dan sewa yang diterima daripada aktiviti-aktiviti yang tidak patuh Syariah.
Tahap kedua proses penapisan melibatkan saringan nisbah kewangan syarikat. Keperluan untuk menyaring nisbah kewangan terletak pada peraturan perdagangan Syariah, yang dikenakan secara berbeza untuk pelbagai jenis komoditi, hutang, aset dan lain-lain. Sebagai contoh, wang tunai dan akaun belum terima, yang dianggap sebagai aset kewangan, tidak boleh didagangkan pada harga premium atau diskaun.
Ini bermaksud bahawa kategori aset di mana saham atau ekuiti tersebut tertakluk hendaklah ditentukan. Cendekiawan Syariah dalam kewangan Islam telah sebulat suara bersetuju bahawa ekuiti atau saham adalah sejenis aset umum yang boleh didagangkan pada harga premium atau diskaun. Ini juga bermaksud bahawa harga saham boleh didagangkan pada nilai pasaran atau dirundingkan pada harga yang dipersetujui oleh pihak pembeli dan penjual.
Perlu diingat bahawa nilai saham sesebuah syarikat tidak dapat ditunjukkan dengan tepat berdasarkan tunai dan instrumen setara tunai atau hutang faedah syarikat, Majlis Penasihat Syariah Suruhanjaya Sekuriti Malaysia telah menetapkan nilai ambang toleransi, atau penanda aras sebanyak 33% daripada tunai dan instrumen setara tunai serta hutang faedah syarikat daripada jumlah asetnya. Apa-apa penanda aras pada 33% atau lebih boleh menyebabkan saham tersebut dikategorikan sebagai tidak patuh Syariah.
Ringkasan
Metodologi Saringan Saham Syariah Malaysia
1. Saringan Kuantitatif Aktiviti Perniagaan
Ambang Toleransi 5%
- Untuk menilai tahap sumbangan campuran daripada aktiviti-aktiviti yang jelas dilarang seperti aktiviti berdasarkan faedah, perjudian, minuman keras dan daging babi, pendapatan faedah daripada akaun dan instrumen konvensional dan aktiviti yang berkaitan dengan tembakau.
- Sekiranya syarikat terlibat dalam salah satu aktiviti perniagaan di atas, proses saringan saham akan mengira peratusan pendapatan aktiviti berbanding hasil kumpulan atau keuntungan sebelum cukai aktiviti melebihi keuntungan sebelum cukai kumpulan (mana yang lebih tinggi).
- Pengiraan:
Langkah 1: Tentukan jumlah pendapatan dan keuntungan sebelum cukai daripada penyata kewangan syarikat.
Langkah 2: Tentukan jumlah pendapatan dan keuntungan sebelum cukai daripada aktiviti yang tidak dibenarkan.
Langkah 4: Tentukan yang mana lebih tinggi dan periksa sama ada ia kurang daripada 5%
Hasil daripada pengiraan di atas hendaklah kurang daripada 5% untuk lulus proses saringan saham Syariah.
Ambang Toleransi 20%
- Untuk menilai tahap percampuran sumbangan daripada aktiviti-aktiviti yang biasanya dibenarkan menurut Syariah dan juga mempunyai unsur maslahah (kepentingan awam) tetapi mungkin melibatkan elemen lain yang mempengaruhi status Syariah aktiviti ini, sebagai contoh operasi hotel dan resort.
- Sekiranya syarikat terlibat dalam salah satu aktiviti perniagaan di atas, proses saringan saham akan mengira peratusan pendapatan aktiviti berbanding hasil kumpulan atau keuntungan sebelum cukai aktiviti melebihi keuntungan sebelum cukai kumpulan (mana yang lebih tinggi).
- Pengiraan:
Langkah 1: Tentukan jumlah pendapatan dan keuntungan sebelum cukai daripada penyata kewangan syarikat.
Langkah 2: Tentukan jumlah pendapatan dan keuntungan sebelum cukai daripada aktiviti yang tidak dibenarkan.
Langkah 3: Hitung peratusan seperti berikut:
- [Pendapatan daripada aktiviti yang tidak dibenarkan / Jumlah pendapatan] x 100
- [Keuntungan sebelum cukai daripada aktiviti yang tidak dibenarkan / Keuntungan sebelum cukai daripada semua aktiviti] x 100
Langkah 4: Tentukan yang mana lebih tinggi dan periksa sama ada ia kurang daripada 20%
Hasil daripada pengiraan di atas hendaklah kurang daripada 20% untuk lulus proses saringan saham Syariah.
2. Saringan Kuantitatif Nisbah Kewangan
33% Ambang Toleransi
- Untuk menilai tahap tunai dan instrumen setara tunai syarikat serta hutang yang dikenakan faedah daripada jumlah asetnya.
- Pengiraan tunai dan setara tunai daripada jumlah aset:
Langkah 1: Tentukan jumlah tunai dan setara tunai daripada kunci kira-kira.
Langkah 2: Tentukan jumlah aset daripada kunci kira-kira.
Langkah 3: Hitung peratusan seperti berikut:
- [Tunai + Setara tunai / Jumlah aset] x 100
Langkah 4: Periksa sama ada kurang daripada 33%
Hasil daripada pengiraan di atas hendaklah kurang daripada 33% untuk lulus proses saringan saham Syariah.
- Pengiraan untuk hutang yang dikenakan faedah ke atas jumlah aset:
Langkah 1: Tentukan jumlah hutang yang dikenakan faedah, instrumen hutang dan pembiayaan patuh Syariah (jika ada) daripada kunci kira-kira.
Langkah 2: Tentukan jumlah aset daripada kunci kira-kira.
Langkah 3: Hitung peratusan seperti berikut:
- [Hutang yang dikenakan faedah + instrumen hutang — Pembiayaan patuh Syariah / Jumlah aset] x 100
Langkah 4: Periksa sama ada kurang daripada 33%
Hasil daripada pengiraan di atas hendaklah kurang daripada 33% untuk lulus proses saringan saham Syariah.
3. Saringan Kualitatif Persepsi Masyarakat dan Imej Syarikat
Untuk menilai dasar-dasar atau aktiviti-aktiviti syarikat yang mungkin melanggar peraturan Syariah dan mencemarkan imej Islam.
Proses ini dijalankan berdasarkan kes demi kes oleh Majlis Penasihat Syariah
Suruhanjaya Sekuriti Malaysia berdasarkan dua kriteria, seperti berikut:
- Persepsi masyarakat atau imej syarikat mestilah baik, dan
- Aktiviti teras syarikat adalah penting dan dianggap maslahah (untuk kepentingan umum) bagi umat Islam (masyarakat) dan negara dan elemen yang tidak dibenarkan adalah kecil dan melibatkan perkara-perkara seperti `umum balwa (keadaan biasa dan sukar untuk dielakkan), `uruf (adat) dan hak masyarakat bukan Islam yang diterima oleh Islam.
